Atomik orbitaller, önceki konu başlığında da belirttiğimiz gibi, elektronların çekirdeğin etrafında bulunması muhtemel konumları tarif eden matematiksel fonksiyonlar. Diğer bir deyişle, atomik orbital adıyla birçok yerde görebileceğiniz ve bizim de birazdan bahsedeceğimiz renkli ve garip şekiller, elektronların hangi konumlarda bulunabileceğini, daha doğrusu, hangi konumlarda bulunma olasılığının yüksek olduğunu tarif etmek için faydalandığımız görselleştirmeler. Nasıl güneş sisteminin bir fotoğrafına baktığımızda güneşin etrafında elipsler gözlemlemiyor ama fotoğrafta bir nokta olarak görünen gezegenlerin eliptik yörüngeler çizdiklerini biliyorsak, benzer şekilde, atomun etrafında da bu garip şekildeki orbitalleri gözlemlemiyoruz. Sadece, elektronların hangi konumlarda bulunma olasılıklarının daha yüksek olduğunu tarif etmek için bu gösterimlerden faydalanıyoruz.
Not: Bu içeriği genişletilmiş haliyle video olarak da izleyebilirsiniz. Dersler başlığı altındaki Temel Malzeme Dersleri video listesine göz atmak için resme tıklayın.
Orbitallere dair önemli bir noktayı daha vurgulayalım. Atomik orbitaller, elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu konumları gösteriyor. Fakat bu gösterimler, elektronların bu orbital gösterimlerinin sınırladığı hacimlerin dışına çıkamayacakları anlamına gelmiyor. Örneğin, önceki konu başlığında hidrojen atomunun sahip olduğu tek elektronun orbitalini küresel bir şekilde görselleştirmiştik. Bu küresel orbital, elektronun bulunabileceği konumların olasılık dağılımını göstermesine rağmen, elektron, nispeten düşük olasılıkla da olsa, bu kürenin dışına çıkabiliyor. Bu nedenle atomik orbitalleri çizerken, elektronun bulunabileceği bütün konumları kapsayan bir hacmi tarif etmeye çalışmak yerine, elektronun belli bir olasılıkta (%90 gibi) bulunabileceği konumları kapsayacak şekilde orbitalleri görselleştiriyoruz.
Aşağıdaki resimde %90 olasılık yüzeylerini gösteren birinci, ikinci ve üçüncü enerji seviyelerindeki bazı atomik orbitallerin şekilleri yer alıyor.
Resim: Wikipedia (derlenmiş ve değiştirilmiştir). Kamu malına aktarılmış resim (telif hakkı bulunmuyor).
Bir sonraki konu başlığında, orbitaller ve enerji seviyeleri arasındaki ilişki üzerinde duracağız.
Devamı:
- Sonraki sayfa: Enerji seviyeleri, elektron kabukları ve orbitaller
- Önceki sayfa: Atomik orbitallere genel bakış
- Ana konu başlığı: Temel Malzeme Bilgisi