Polimer zincirleri her zaman bir önceki konu başlığında bahsettiğimiz şekilde, yani düz bir zincir yapısında karşımıza çıkmıyor. Bu başlık altında, polimer zincirlerinin yapısında gözlemlediğimiz bazı farklılıklar üzerinde duracağız.
Not: Bu içeriği genişletilmiş haliyle video olarak da izleyebilirsiniz. Dersler başlığı altındaki Temel Malzeme Dersleri video listesine göz atmak için resme tıklayın.
İlk olarak, önceki konuda bahsettiğimiz doğrusal yapıdaki polimerlerden başlayalım (İngilizce: linear polymer). Bu yapıdaki zincirler, adından da anlaşılabileceği üzere, tekrarlayan yapının peş peşe zincire eklenmesiyle ortaya çıkıyor. Herhangi bir dallanma ya da ağ yapısı sergilemeyen bu polimerlerdeki zincirler, birbirlerine Van der Waals bağı ile bağlanıyorlar. PVC adıyla da bilinen polivinil klorürü ve polietileni bu yapıdaki polimerlere birer örnek olarak gösterebiliriz.
Bu düz zincirlerden farklı olarak, polimer zincirleri dallı yapıda da karşımıza çıkabiliyor (İngilizce: branched polymer). Bu yapıdaki polimerlerde, ana zincire ek olarak, tekrarlayan yapının ana zincirden dallantılar yaparak ayrıldığını gözlemliyoruz. Ana zincirin bir parçası olarak değerlendirdiğimiz bu dallar, polimerin sentezlenmesi sırasında oluşan bazı yan tepkimeler sonucunda ortaya çıkıyor.
Dallı yapıdaki bu polimerlerden farklı olarak, zaman zaman oluşan dalların birden fazla ana zincire bağlı olduğunu da gözlemleyebiliyoruz. Bu tür polimerlerde dallar tek bir ana zincire değil, birden fazla ana zincire bağlanarak, ana zincirler arasında bir tür bağ oluşmasını sağlıyorlar. Çapraz bağlı (İngilizce: cross-linked polymer) adını verdiğimiz bu polimerlerdeki bu bağlanma süreci, genellikle ana zincire kovalent bağ ile bağlanan bazı atom ve moleküllerin yapıya eklenmesiyle gerçekleşiyor. Günlük hayatımızda kullandığımız birçok lastik ve kauçuk malzemeyi, çapraz bağlı polimerlere örnek gösterebiliriz.
Son olarak bir de üç boyutlu ağ yapısındaki polimerlerden (İngilizce: network polymer) bahsedelim. Hatırlarsanız bir önceki konuda bahsettiğimiz polimerlerdeki tekrarlayan yapılarda, zincire eklenecek moleküllerin kovalent bağla bağlanabileceği iki uç bulunuyordu: yani zincirin başı ve sonu. Ağ yapısı sergileyen polimerlerde ise, tekrarlayan yapının kovalent bağ kurabileceği üç ucu bulunuyor. Üç aktif ucu bulunan bu yapıya yeni molekülleri eklendikçe, ortaya çıkan zincir de ister istemez üç boyutlu bir ağ yapısı sergiliyor. Yukarıdaki resimde kırmızı renkli kürelerle gösterilen her bir tekrarlayan yapının, diğer kürelerle üçer bağ kurmuş olduğuna dikkat ediniz.
Devamı:
- Önceki sayfa: Polimer moleküllerinin genel yapısı
- Ana konu başlığı: Temel Malzeme Bilgisi